Σταφύλι, η σύντομη ιστορία του φρούτου
Το σταφύλι είναι ο καρπός του αμπελιού. Το αμπέλι αλλιώς ονομάζεται και κλήμα είναι το φυτό Vitis Vinifera. Ήδη από τα πολύ αρχαία υπήρχαν καλλιέργειες σταφυλιών και αυτά χρησιμοποιόντουσαν από πολλούς αρχαίους πολιτισμούς όπως οι αρχαίοι Έλληνες, οι Αιγύπτιοι και οι Ρωμαίοι. Οι λαοί αυτοί χρησιμοποιούσαν το σταφύλι πρωτίστως για την παραγωγή κρασιού.
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες σταφυλιών μεταξύ αυτών, τα πράσινα, τα κόκκινα, τα μαύρα και τα ροζ. Σήμερα το αμπέλι καλλιεργείται σε μεγάλη κλίμακα και τα προϊόντα του όπως το κρασί, το ξύδι και οι σταφίδες είναι ευρέως διαδεδομένα.
Το σταφύλι όμως δεν είναι απλά νόστιμο αλλά παράλληλα μπορεί ν’αποδειχθεί εξαιρετικά ευεργετικό για την υγεία μας. Παρακάτω αναλύονται τα οφέλη του σταφυλιού.
1. Είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, ιδιαίτερα σε βιταμίνη C και Κ
Η θρεπτική αξία του σταφυλιού είναι αρκετά υψηλή αφού 150 γρ. φρούτου έχουν 104 θερμίδες και περιέχουν 27.3 γρ. υδατάνθρακα, 1.1 γρ. πρωτεΐνης, 0.2 γρ. λιπαρά, 1.4 γρ. φυτικών ινών και το 27% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης (ΣΗΔ) βιταμίνης C, το 28% βιταμίνης Κ, το 7% θειαμίνης (βιταμίνης Β1), το 6% ριβοφλαβίνης (βιταμίνης Β2), το 6% πυριδοξίνης (βιταμίνης Β6), το 8% καλίου, το 10% χαλκού και το 5% μαγγανίου.
2. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά συστατικά τα οποία συμβάλλουν στην πρόληψη χρόνιων ασθενειών.
Τα αντιοξειδωτικά είναι κάποιες χημικές ενώσεις οι οποίες συχνά εντοπίζονται στα φυτά. Αυτά συμβάλλουν στην επιδιόρθωση της φθοράς των κυττάρων που προκαλείται από τις ελεύθερες ρίζες οι οποίες προκαλούν το οξειδωτικό στρες, οδηγώντας έτσι στην ανάπτυξη διαβήτη, καρκίνου και καρδιοπαθειών.
Τα σταφύλια είναι πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών, τα περισσότερα εκ των οποίων περιέχονται στη φλούδα και στα κουκούτσια. Τα κόκκινα σταφύλια ιδιαίτερα είναι τα πιο πλούσια σε αντιοξειδωτικά, χάρη στις ανθοκυανίνες και τις φλαβονόλες που ευθύνονται και για το κόκκινο χρώμα τους.
Η ρεσβερατρόλη είναι ένα από τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στο σταφύλι και μπορεί να ταξινομηθεί ως πολυφαινόλη. Η ρεσβετρόλη είναι εξαιρετικά ωφέλιμη για τον οργανισμό μας , καθώς μπορεί να μας προστατέψει απο καρδιοπάθειες, να μειώσει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μας και να εμποδίσει την ανάπτυξη καρκίνου. Επιπλέον , τα σταφύλια περιέχουν σε σημαντικές ποσότητες βιταμίνη C, β-καροτένη, λυκοπένιο, λουτείνη, κουερσετίνη και ελαγικό οξύ, τα οποία επίσης συνιστούν εξαιρετικά ισχυρά αντιοξειδωτικά.
3. Συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου
Τα σταφύλια περιέχουν διάφορα ωφέλιμα φυτικά συστατικά, τα οποία μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου. Ένα από αυτά είναι η ρεσβερατρόλη, η οποία φαίνεται να μειώνει τη φλεγμονή και να περιορίζει την ανάπτυξη και την εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων στο σώμα. Επιπλέον όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως τα σταφύλια περιέχουν πολλά διαφορετικά αντιοξειδωτικά συστατικά που είναι επίσης ωφέλιμα για την πρόληψη του καρκίνου.
4. Βελτιώνει την υγεία της καρδιάς
Η βρώση σταφυλιού μπορεί να βελτιώσει την υγεία της καρδιάς αφενός μειώνοντας την αρτηριακή πίεση και αφετέρου μειώνοντας τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.
Όσον αφορά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, πρέπει να αναφέρουμε ότι το σταφύλι περιέχει το 6% της ΣΗΔ του καλίου, ένα μέταλλο το οποίο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα. Η χαμηλή πρόσληψη καλίου έχει συνδεθεί με αυξημένα επίπεδα αρτηριακής πίεσης, κάτι που επιβεβαίωσε και μια κλινική μελέτη στην οποία συμμετείχαν 12.267 ενήλικες.
Όπως αναφέρθηκε, η κατανάλωση σταφυλιών μπορεί επίσης να συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα χάρη στα συστατικά που περιέχουν. Αυτό διαπιστώθηκε και σε μια κλινική μελέτη στην οποία συμμετείχαν 69 άτομα.Από αυτή τη μελέτη κατά την οποία τα άτομα έπρεπε να καταναλώνουν 500 γρ. κόκκινων σταφυλιών ημερησίως για ένα διάστημα 8 εβδομάδων, παρατηρήθηκε μια μείωση της κακής χοληστερόλης (LDL), ωστόσο τα λευκά σταφύλια δεν αποδείχτηκαν να είναι εξίσου αποτελεσματικά.
5. Μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα προλαμβάνοντας το διαβήτη
Ίσως ν’αναρωτιέστε πώς μπορούν τα σταφύλια ν’αποτελούν μια καλή επιλογή για τα άτομα με διαβήτη εφόσον περιέχουν 23 γρ. ζάχαρης. Η απάντηση βρίσκεται στο ότι έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, ο οποίος είναι ενδεικτικός του πόσο γρήγορα κάθε τρόφιμο αποδίδει την γλυκόζη που περιέχει στο αίμα. Επιπλέον, κάποιες χημικές ενώσεις που περιέχουν τα σταφύλια μπορούν ακόμη και να μειώσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Όπως προαναφέρθηκε τα σταφύλια είναι πλούσια σε ρεσβερατρόλη η οποία φάνηκε να αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, κάτι που μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιεί τη γλυκόζη και συνεπώς να μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Σημειώνεται ότι, η σωστή διαχείριση του σακχάρου στο αίμα με τον καιρό μπορεί ν ’αποτελέσει το κλειδί για να αποφευχθεί ο διαβήτης.
6. Συμβάλλει στην υγεία των οφθαλμών
Οι ευεργετικές φυτικές ουσίες που εντοπίζονται στα σταφύλια μπορούν να προλάβουν πολλές ασθένειες των οφθαλμών. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη φάνηκε ότι η ρεσβερατρόλη μπορεί να προστατέψει τα κύτταρα του κερατοειδούς από τη υπεριώδη ακτινοβολία, κάτι που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, μια αρκετά συχνή ασθένεια των ματιών. Σε μια άλλη μελέτη ακόμη φάνηκε ότι η ρεσβερετρόλη μπορεί να λειτουργήσει και ενάντια στην εμφάνιση γλαυκώματος ή/και καταρράκτη.
7. Βελτιώνει την μνήμη, την προσοχή και τη διάθεση
Η βρώση σταφυλιών μπορεί ν’αποδειχθεί εξαιρετικά ωφέλιμη για την υγεία του εγκεφάλου καθώς και για την βελτίωση της μνήμης. Σε μία κλινική μελέτη στην οποία συμμετείχαν 111 ενήλικες φάνηκε ότι όσοι έπαιρναν 250mg συμπληρώματος διατροφής με βάση το σταφύλι την ημέρα για 12 εβδομάδες βελτίωσαν συγκλονιστικά την απόδοσή τους σε ένα γνωστικό τεστ που είχε σκοπό να μετρήσει την προσοχή, την μνήμη και τη εκφραστική ικανότητα των συμμετεχόντων. Ακόμη σε μια άλλη κλινική μελέτη στην οποία συμμετείχαν νέοι ενήλικες φάνηκε πώς πίνοντας 230 ml χυμού σταφυλιού βελτιώνονται σημαντικά τόσο οι μνημονικές δεξιότητες όσο και η διάθεση μέσα σε μόλις 20 λεπτά. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι η ρεσβερατρόλη που περιέχουν τα σταφύλια μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη της νόσου του Αλτσχαιμερ.
9. Συμβάλλει στην υγεία των οστών
Τα σταφύλια περιέχουν πολλά απαραίτητα για την υγεία των οστών μέταλλα. Μεταξύ αυτών είναι το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το κάλιο, ο φώσφορος και το μαγγάνιο. Συνεπώς η βρώση σταφυλιού φαίνεται ότι μπορεί να συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας των οστών.
10. Προστατεύει έναντι κάποιων βακτηρίων και ιών
Τα σταφύλια περιέχουν πολυάριθμες ουσίες οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση διαφόρων βακτηριακών και ιογενών λοιμώξεων. Όπως προαναφέρθηκε τα σταφύλια αποτελούν πλούσια πηγή βιταμίνης C, η οποία είναι γνωστή για την θετική επίδραση που έχει στο ανοσοποιητικό μας σύστημα. Πράγματι σε κλινικές μελέτες, φάνηκε ότι το εκχύλισμα της φλούδας των σταφυλιών μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση του ιού της γρίπης. Ακόμη, η ρεσβερατρόλη μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη των ασθενειών που προέρχονται από τα βακτήρια που υπάρχουν στα τρόφιμα και μπορούν να πυροδοτήσουν γαστρεντερικές λοιμώξεις όπως για παράδειγμα το κολοβακτηρίδιο (Ε. coli).
11. Μπορεί να επιβραδύνει τη γήρανσης προσφέροντας μακροζωία
Οι ουσίες που εντοπίζονται στα σταφύλια μπορούν να επιβραδύνουν τη διαδικασία της γήρανσης, αυξάνοντας έτσι ενδεχομένως το προσδόκιμο ζωής. Η ρεσβερατρόλη έχει φανεί ότι συμβάλλει στο να προάγει την δράση των σιρτουινών, μιας κατηγορίας πρωτεϊνών οι οποίες έχουν συνδεθεί με τη μακροζωία. Η ρεσβερατρόλη φαίνεται επίσης να έχει άμεση επίδραση σε διάφορα γονίδια που σχετίζονται με τη γήρανση.
12. Προλαμβάνει χρόνιες ασθένειες μειώνοντας τη φλεγμονή
Η χρόνια φλεγμονή έχει φανεί ότι οδηγεί στην εμφάνιση χρόνιων ασθενειών, όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης, η αρθρίτιδα και οι αυτοάνοσες παθήσεις. Η ρεσβερατρόλη φαίνεται πως διαθέτει ισχυρές αντι-φλεγμονώδεις ιδιότητες. Έτσι όπως φάνηκε και σε κάποιες κλινικές μελέτες η βρώση σταφυλιού και η κατανάλωση εκχυλίσματος αυτού μπορεί ν’αυξήσει τα επίπεδα των αντι-φλεγμονόδων ενώσεων στο αίμα, μειώνοντας έτσι σημαντικά την φλεγμονή.
Συμπερασματικά
Το σταφύλι, ένα από τα πιο αγαπημένα φρούτα του φθινοπώρου , αποτελεί σημαντική πηγή θρεπτικών συστατικών, με αποτέλεσμα να προσφέρει πολυάριθμα οφέλη στον οργανισμό μας και να μας κάνει να το αγαπάμε ακόμη περισσότερο.
